Điều kiện, nguyên tắc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Căn cứ pháp lý: Khoản 2 Điều 74, Khoản 1 Điều 75 Luật Đất đai năm 2013):
- Về nguyên tắc, để được bồi thường khi nhà nước thu hồi đất (vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng) thì hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm phải:
- Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; hoặc
- Có đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 99, 100, 101 Luật Đất đai năm 2013 (Được trích dẫn tại Phụ lục Thư này) mà chưa được cấp; hoặc
- Đất bị thu hồi là đất nông nghiệp không đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận, được hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng đất đã sử dụng trước ngày 01/7/2004 (quy định tại Khoản 2 Điều 77 Luật Đất đai năm 2013).
- Khoản 2 Điều 74 Luật Đất đai năm 2013 quy định về nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất: “Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất.”.
- Như vậy, khi Ủy ban nhân dân cấp xã thu hồi đất thì phải bồi thường bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng cho người bị thu hồi đất. Nếu không có đất để bồi thường thì Ủy ban nhân dân phải bồi thường bằng tiền.
Ngoài ra, theo quy định tại Điểm đ Khoản 4 Điều 114 Luật Đất đai năm 2013, việc tính tiền đền bù khi Nhà nước thu hồi đất được tính dựa trên giá đất cụ thể do UBND tỉnh quyết định trên cơ sở điều tra, thu thập thông tin về thửa đất, giá đất thị trường và thông tin về giá đất trong cơ sở dữ liệu đất đai. Như vậy, có thể thấy, mức tiền đền bù ở mỗi địa phương là khác nhau, tùy thuộc vào bảng giá đất cũng như giá đất cụ thể mà UBND tỉnh quyết định và ban hành.